Η έμμονη φοβία του Καρκίνου

Ο καρκίνος είναι μία λέξη που όταν την ακούει κάποιος  μπορεί να παγώσει από το φόβο του. Ο Καρκίνος είναι μια ασθένεια η οποία μπορεί να προκαλέσει στον άνθρωπο πολύ πόνο, ταλαιπωρία για τη θεραπεία αλλά και να φτάσει στο θάνατο.

Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από ένα επίμονο, εμμονικό φόβο μην τυχόν αρρωστήσουν από καρκίνο. Στην περίπτωση αυτή το πρόβλημα είναι ψυχολογικής αιτιολογίας.  Ανάλογα με τη συμπτωματολογία του προβλήματος ένας άνθρωπος μπορεί να χαρακτηριστεί ότι πάσχει από Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή,  από διαταραχή Άγχους Υγείας  ή από Ειδική Φοβία Νόσου.  Επειδή η διαφορική διάγνωση ξεπερνά τις δυνατότητες αυτού του άρθρου θα επικεντρωθούμε στο πως συνήθως εμφανίζεται αυτή η εμμονή με τον καρκίνο σε έναν άνθρωπο.

Όταν κάποιος φοβάται υπερβολικά τον καρκίνο αυτό για το οποίο παραπονιέται είναι ότι κάθε ενόχληση στο σώμα του παρερμηνεύεται ως σύμπτωμα κάποιας μορφής καρκίνου.  Το φούσκωμα στο στομάχι μπορεί να ερμηνεύεται από το άτομο ως καρκίνος του στομάχου. Κάποια ελιά στο σώμα μπορεί να ερμηνεύεται ως μελάνωμα. Κάποιο πρήξιμο στην περιοχή της κοιλιάς μπορεί να ερμηνεύεται ως καρκίνος στο έντερο ή στα υπόλοιπα σπλάχνα. Κοκκινίλες στο δέρμα μπορεί να ερμηνεύονται ως κάποιο είδος καρκίνου του δέρματος. Το άτομο είναι διαρκώς απασχολημένο σχετικά με τον καρκίνο. Όλα παρερμηνεύονται ως καρκίνος, κάθε ενόχληση στο σώμα, κάθε αλλαγή στο σώμα, θεωρείται σύμπτωμα καρκίνου.

Το άτομο οργανώνει τη συμπεριφορά του γύρω από τον καρκίνο και την αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων του κάνοντας ελέγχους του σώματος του είτε ψηλαφίζοντάς το με το χέρι του,  είτε κοιτώντας τον εαυτό του την ώρα που κάνει  μπάνιο ή στον καθρέφτη,  για να δει αν υπάρχουν αλλαγές οι οποίες να τον προϊδεάσουν για καρκίνο. Προσπαθεί να ενημερώνεται ενδελεχώς για τον καρκίνο παρακολουθώντας ιατρικές εκπομπές,  ομιλίες σχετικές με τον καρκίνο και να διαβάζει άρθρα ή βιβλία για τους καρκίνους.

Νιώθει μεγάλη την ευθύνη να προλάβει έγκαιρα τον καρκίνο και τα πρώιμα σημάδια του  έτσι ώστε να προλάβει να θεραπευτεί  πριν η αντιμετώπιση του προβλήματος να γίνει μη αναστρέψιμη. Για το λόγο αυτό διαρκώς καταφεύγει σε ιατρικές εξετάσεις  οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις είναι περιττές και συνήθως οι γιατροί της γράφουν για να αποφύγουν την  επιμονή του ατόμου αλλά και για να καθησυχάσουν το άγχος του καθώς τον βλέπουν σε κατάσταση πανικού. Συχνά οι άνθρωποι αυτοί θα κάνουν πολύ πιο εξειδικευμένες εξετάσεις από τις συνηθισμένες που συστήνει ένας ειδικός,  ψάχνοντας να βρουν και τον παραμικρό παράγοντα ή το παραμικρό στοιχείο που να υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει καρκίνος. Συνήθως,  επισκέπτονται  περισσότερους από έναν γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και καμιά φορά εάν δεν πειστούν από τη γνώμη του ενός καταφεύγουν στον αλλό,  γιατί θεωρούν ότι ο πρώτος δεν τους κοίταξε καλά και δεν αντιλήφθηκε το πρόβλημα που υπάρχει.

Όταν το άγχος τους κατακλύζει ότι μπορεί να έχουν καρκίνο ή μπορεί να τον πάθουν  επειδή εκτέθηκαν σε ένα παράγοντα  που μπορεί να προκαλέσει  δυνητικά καρκίνο στο μέλλον  ή επειδή κάτι παρατήρησαν στο σώμα τους, τότε ζητάνε επίμονα διαβεβαιώσεις ότι δεν είναι κάτι ανησυχητικό  από τους γύρω τους, από τους αγαπημένους τους ανθρώπους, το σύζυγό, την αδελφή, τον αδελφό,  τους γονείς και άλλους φίλους προκειμένου να καθησυχάσουν το άγχος τους. Στα μέτρα καθησυχασμού είναι και το να παίρνουν  συχνά τηλέφωνο κάποιον γιατρό με τον οποίο έχουν  αναπτύξει μια πιο στενή σχέση ώστε να ηρεμήσουν.

Ρυθμίζουν τη διατροφή τους με τρόπο που να αποφεύγουν όποιες ουσίες και τροφές έχουν κατατάξει  με κάποια δικά τους κριτήρια ως  καρκινογόνες.  Το ίδιο κάνουν και για άλλες συμπεριφορές, οι οποίες, αφού έχουν ενημερωθεί ότι δυνητικά μπορεί να έχουν βρεθεί επιβλαβής για καρκίνο, προσπαθούν να τις τροποποιήσουν και να τις αποφύγουν στη ζωή τους. Σε άλλες περιπτώσεις αδυνατούν να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο ή να περάσουν μπροστά από νοσοκομεία αντικαρκινικά επειδή τους προκαλεί μεγάλο φόβο και τους δημιουργεί στο νου τους ξανά αυτές τις ιδέες για τον καρκίνο. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί επίτηδες να επιδιώκουν επαφή με ανθρώπους που έχουν καρκίνο προκειμένου  να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με τα πρώιμα σημάδια στα οποία εκείνοι αντιλήφθηκαν ότι  κάτι  δεν πάει καλά στον οργανισμό τους  και  τα οποία επειδή  τα παρέβλεψαν και δεν πήγαν  στο γιατρό εγκαίρως  ο καρκίνος εμφανίστηκε,  έτσι ώστε να είναι πάντα σ’ επιφυλακή  τί να προσέξουν κι εκείνοι  για να μην πάθουν το ίδιο.

Πολύ συχνά αγχώνονται με το τι θα συμβεί αν πεθάνουν, αν θα πάνε στον Παράδεισο, πως θα αποσυντεθεί το σώμα τους και αποφεύγουν κηδείες και μνημόσυνα. Επιπροσθέτως, αγχώνονται τι θα απογίνει η οικογένειά τους αν πεθάνουν από καρκίνο, πως θα ξεπεράσουν το πένθος, τι θα απογίνουν τα παιδιά τους και αν θα αρρωστήσουν  ψυχικά  μετά το θάνατό τους.
Οι άνθρωποι που έχουν  αυτόν τον επίμονο φόβο αυτή την εμμονή σκέψη γύρω από τον καρκίνο πολύ συχνά  δεν αντιλαμβάνονται ότι το πρόβλημα τους είναι ψυχολογικό!

Αυτό είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση.  Διότι αν κάποιος αντιληφθεί ότι πάσχει από ένα πρόβλημα τότε είναι πιθανό να κάνει κάτι να το λύσει. Συχνά όμως οι άνθρωποι αυτοί δεν κατανοούν ότι έχουνε ψυχολογικό πρόβλημα και γι’ αυτό το λόγο εξακολουθούν να πηγαίνουν σε γιατρούς της οργανικής ιατρικής για να διαβεβαιώνονται ότι δεν συμβαίνει κάτι. Η επίπτωση το προβλήματος αυτή στη ζωή τους είναι πολύ μεγάλη. Μπορεί να ζουν με ένα μόνιμο φόβο ή να  έχουν σκέψεις  και εικόνες και να πλάθουν σενάρια του πως είναι ένας καρκίνος ή του πως είναι να ζεις  με τον καρκίνο ή του να πεθαίνουν και το πως είναι η ζωή μετά το θάνατο.

Όταν οι φόβοι είναι πάρα πολύ έντονοι μπορεί να έχουνε ψυχοσωματικά συμπτώματα άγχους και μπορεί να έχουν ακόμα και κρίσεις  πανικού.  Κάποιες φορές μπορεί να αλλάζουν τη ζωή τους με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να αποφεύγουν να εκτεθούν σε μέρη, όπως για παράδειγμα σε καφετέριες και κλειστούς χώρους  όπου υπάρχει τσιγάρο, επειδή φοβούνται ότι το τσιγάρο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο και γι’ αυτό το λόγο να έχουν σημαντική απώλεια φίλων, κοινωνικών σχέσεων ή ερωτικών δεσμών. Φυσικά ένα ακόμη πρόβλημα που προκύπτει από αυτή την κατάσταση είναι η οικονομική αιμορραγία σε περιττές επισκέψεις σε γιατρούς και περιττές εξετάσεις.

Τι μπορούν να κάνουν για να θεραπευτούν από αυτό το πρόβλημα; Σαφώς το πρώτο ζήτημα στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι να αντιληφθούν ότι έχουν πρόβλημα, να καταλάβουν,  δηλαδή,  ότι το πρόβλημα τους είναι ψυχολογικής αιτιολογίας. Εφόσον γίνει αυτό,  τότε σταδιακά μπορούν να πάρουν συναισθηματική απόσταση από αυτό που του συμβαίνει και να αντιλαμβάνονται τις σκέψεις τους  πιο αντικειμενικά ως μέρος ενός ψυχολογικού προβλήματος και όχι να τις εκλαμβάνουν ως αληθινές και πραγματικές και  ότι πράγματι  κινδυνεύουν από καρκίνο.  Ένας ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμπεριφοριστική Αντιμετώπιση των Διαταραχών Άγχους Υγείας, Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής, και Φοβιών μπορεί να τους βοηθήσει πάρα πολύ, καθώς η Συμπεριφοριστική Αντιμετώπιση στο συγκεκριμένο πρόβλημα είναι  πολύ βοηθητική και ιδιαίτερα αποτελεσματική. Σε καταστάσεις όπου το πρόβλημα είναι πάρα πολύ έντονο χρειάζεται εκτός από τη συμπεριφοριστική παρέμβαση και η φαρμακοθεραπεία.