Η εφηβεία είναι η μεταβατική περίοδος από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Είναι μια περίοδος αλλαγών στο σώμα, τη σκέψη, τα ενδιαφέροντα, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των εφήβων που από παιδιά μπαίνουν πλέον σε μια μεταβατική φάση για να γίνουν ενήλικες. Είναι περίοδος που μπορεί να βιωθεί είτε ήρεμα χωρίς εξάρσεις, είτε με φυσιολογικές συναισθηματικές διακυμάνσεις, αλλά και με έντονο τρόπο με μεγάλες εξάρσεις και δυσκολίες. Αυτό εξαρτάται από τη βιολογία του ατόμου, εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει την περίοδο εκείνη στην οικογένειά του, στο σχολείο ή σε άλους χώρους ο έφηβος. Ταυτόχρονα είναι και η περίοδος όπου ψυχολογικά προβλήματα που ήταν κρυμμένα ή δεν ήταν πολύ έντονα ώστε να προκαλούν ανησυχία κατά την παιδική ηλικία πλέον μπορεί να λάβουν μια εντονότερη μορφή που να χρήζει επαγγελματικής ψυχολογικής βοήθειας.
Πιθανά προβλήματα κατά την εφηβεία που μπορεί να χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη είναι:
- Έφηβοι που γίνονται θύματα εκφοβισμού, ξυλοδαρμού ή χλευασμού στο σχολείο, σε άλλους χώρους ή στο διαδίκτυο
- Άγχος για τις εξετάσεις και τις επιδόσεις στα μαθήματα
- Προβλήματα στη σχέση γονέων – εφήβου
- Προβλήματα εντός της οικογένειας που επηρεάζουν τη συναισθηματική σταθερότητα του εφήβου
- Πρόβλημα υγείας ή θάνατος γονέα ή αδελφών
- Πρόβλημα ψυχικής υγείας γονέα ή αδελφών
- Πρόβλημα υγείας του εφήβου
- Εκδήλωση ψυχολογικών προβλημάτων πχ. κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή πανικού, βουλιμία, ανορεξία, φοβίες, κοινωνική φοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, άγχος για την εξωτερική εμφάνιση και σωματική δυσμορφοφοβία, εκρήξεις θυμού, αυτοτραυματισμοί και αυτοκτονικότητα, παρορμητική συμπεριφορά, κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ, μετατραυματικό στρες, ψύχωση, διπολική διαταραχή κλπ
- Ψέματα, σκασιαρχείο, πτωχή επίδοση στα μαθήματα, προβλήματα με καθηγητές στο σχολείο, προβληματική συμπεριφορά στο σχολείο, αποβολές κλπ
- Ένταξη σε περιθωριακές ομάδες, χούλιγκανς, ναρκωμανείς, προβλήματα με το νόμο και την αστυνομία, παραβατική συμπεριφορά, επιθετικότητα προς τους άλλους, θύτες ξυλοδαρμών, χλευασμού άλλων, καταστροφή ξένης περιουσίας, ληστεία κλπ
- Ξόδεμα χρημάτων
- Εθισμός στο ίντερνετ
- Αισθήματα κατωτερότητας, χαμηλή αυτοπεποίθηση, έλλειψη διεκδικητικότητας, απομόνωση
- Ανησυχίες για το σεξουαλικό προσαντολισμό, ετεροφυλόφιλο ή ομοφυλόφιλο
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση και άγχος προσέγγισης του άλλου φύλου για σύναψη σχέσης. Σεξουαλική απειρία και ανάγκη για σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και επίλυση μύθων και αποριών για το σεξ
Τα παραπάνω είναι πολύ συχνά στην εφηβεία και χρήζουν βοήθειας από ειδικό ώστε να μη γίνουν χειρότερα. Η παροχή ψυχολογικής βοήθειας στους εφήβους κόβεται και ράβεται στο κάθε πρόβλημα ξεχωριστά ενώ πολλές φορές απαιτεί και συμμετοχή της οικογένειας στη διαδικασία.
Για τον έφηβο είναι χρήσιμο να ζητήσει υποστήριξη αν αντιμετωπίζει προβλήματα, όπως τα προηγούμενα. Σίγουρα θα βρει περισσότερες λύσεις από το να τις ψάχνει στις παρέες του, σε ένα καλό φίλο ή μια κολλητή φίλη, σε περιοδικά αμφιβόλου ποιότητας, σε εκπομπές ή στο ίντερνετ, όπου ο καθένας γράφει ό,τι θέλει χωρίς έλεγχο και υπευθυνότητα. Έτσι, μπορεί να χειροτερεύσει το πρόβλημά του αντί να λάβει υπεύθυνη λύση και βοήθεια. Τα προβλήματα της εφηβείας μπορεί να είναι πολύ σύνθετα και ένας ψυχολόγος που έχει ειδικές γνώσεις και εμπειρία θα τα καταλάβει σίγουρα πολύ καλύτερα από κάθε άλλον.
