Ο φόβος του AIDS-Πραγματικές ιστορίες Θεραπείας
Στο άρθρο αυτό θα αναλύσουμε μια συχνή φοβία των ανθρώπων , εκείνη του AIDSκαι των αφροδίσιων νοσημάτων με κυρίαρχη την ηπατίτιδα, μέσα από τρεις ιστορίες ανθρώπων με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.
Οι ιδεοληψίες μόλυνσης είναι πολύ συχνό πρόβλημα στην Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) και οι ασθενείς φοβούνται μην κολλήσουν κάποιο μικρόβιο ή ιό που είναι θανατηφόρος και πεθάνουν ή τον μεταδώσουν σε άλλους, ιδίως στην οικογένειά τους. Πολύ συχνά δε φοβούνται γενικά τη μόλυνση αλλά οι ιδεοληψίες τους εστιάζονται στα αφροδίσια και μόνον νοσήματα.
Γνώρισα την Ελίνα (ψεύτικο όνομα για τη διατήρηση της ανωνυμίας) πριν εννέα χρόνια. Με προσέγγισε με προβλήματα έντονου φόβου και πανικού που δεν την άφηνε να κοιμηθεί και να ζήσει καλά. Φοβόταν πως μπορεί να είχε κολλήσει AIDSόταν ήπιε νερό από το ίδιο ποτήρι μιας φίλης της που της είχε εκμυστηρευτεί πως έχει εξωσυζυγικές σχέσεις συχνά. Η Ελίνα φοβήθηκε μην η φίλη της είχε κάποια πληγή στα ούλα, στα χείλη, στα δόντια και λίγο αίμα πέρασε στο ποτήρι και εκείνη το ήπιε κατά λάθος με συνέπεια εάν η φίλη της είχε κολλήσει κάποιο αφροδίσιο νόσημα να το πάθει και εκείνη.
Έψαχνε λοιπόν στο internetπληροφορίες για το πώς μεταδίδεται το AIDS, πώς κολλάνε οι ηπατίτιδες για περισσότερο από 4 ώρες τη μέρα. Αυτό συνέβαινε πολύ περισσότερο όποτε ήταν πολύ φοβισμένη, ψάχνοντας για μια πληροφορία που θα την καθησυχάσει. Έπλενε τα χέρια της συχνά και φωτογράφιζε τα σημεία που ακουμπούσε μέσα στο σπίτι ώστε να καθησυχάζεται ότι δεν είχε κάποια πληγή που να αφήσει αίμα σε κάποια καρέκλα, κάποιο πόμολο, κάποια πετσέτα, τους καναπέδες, το κρεββάτι και δε θα έρθει σε επαφή με αυτό το σημείο η κόρη της και ο άντρας της , για να τους προστατεύσει από τη διασπορά του ιού. Είχε σταματήσει το σεξ και το φιλί για τον ίδιο λόγο.
Η Ελίνα έπασχε από ΙΨΔ στην οξεία της φάση όταν ξεκινήσαμε Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία μαζί. Αρχικά τη βοήθησα να ηρεμήσει στις πρώτες συνεδρίες καθώς και εκείνη με τη λογική της καταλάβαινε πως ήταν αδύνατο να κολλήσει HIVμε τον τρόπο αυτό, αλλά αδυνατούσε να κατανοήσει γιατί φοβόταν. Περνώντας οι συνεδρίες η Ελίνα κατάφερε να δαμάσει τις ιδεοληψίες της και να σταματήσει τις τελετουργίες που έκανε. Τα κατάφερε χωρίς φάρμακα. Την είδα τελευταία φορά πέρυσι τυχαία στο δρόμο και ήταν ακόμη καλά.
Η δεύτερη περίπτωση είναι της Αναστασίας (ψεύτικο όνομα). Η Αναστασία είχε πάει επίσκεψη σε ένα νοσοκομείο να επισκεφθεί μια φίλη της που ήταν άρρωστη. Εκεί πέρασε μπροστά της ένα άτομο που μόλις είχε πάρει τις εξετάσεις ότι είχε AIDS. Η Αναστασία έτυχε να κάθεται δίπλα του. Αρχικά δε φοβήθηκε. Μετά από δυο εβδομάδες είδε μια εκπομπή για το AIDSστην τηλεόραση και άρχισε να φέρνει στο νου της τη σκηνή του νοσοκομείου, μήπως και είχε κάπου ακουμπήσει με τα χέρια της εκείνη τη μέρα και είχαν κάποια αμιχή και υπήρχε κάπου νωπό αίμα και το αίμα αυτό μπήκε από την αμιχή αυτή στο σώμα της και μολύνθηκε. Έκανε εξετάσεις για αφροδίσια νοσήματα που φυσικά ήταν αρνητικές και ηρέμησε.
Όμως είχε ήδη αρχίσει να λαμβάνει μέτρα μην ξανασυναντηθεί με φορείς του AIDS. Άρχισε λοιπόν να αποφεύγει ζητιάνους, ρακένδυτους ανθρώπους, ναρκομανείς, περιοχές που πιθανόν να γίνονταν χρήση ναρκωτικών και να είχαν πεταμένες σύριγγες, όπως πάρκα, παραλίες, δε φορούσε το Καλοκαίρι πέδιλα, δεν πήγαινε σε νοσοκομείο, δε διάβαζε ειδήσεις για το AIDS, ενώ πέταξε και τα ρούχα και παπούτσια που φορούσε εκείνη τη μέρα στο νοσοκομείο.
Τότε άρχισε να αμφιβάλλει που αλλού μπορεί εκείνα τα ρούχα να ακούμπησαν. Ακούμπησαν με ρούχα δικά της στην ντουλάπα; Με ρούχα του άντρα της στην κρεμάστρα; Τα παπούτσια της ήρθαν σε επαφή με τα παπούτσια του υιού της; Άρχισε να τα πλένει όλα από δυο φορές. Κάθε φορά που έβγαινε έξω κοιτούσε μην πέρασε δίπλα της κάποιος ναρκομανής. Άρχισε να αποφεύγει άντρες και γυναίκες φίλους, συγγενείς, γείτονες, που οι «κακές γλώσσες» έλεγαν ότι κάνουν απιστίες. Ρωτούσε τα παιδιά της και τον άντρα της πού ακούμπησαν όταν ήταν έξω, τους έπλενε τα ρούχα κάθε φορά που γύριζαν από έξω, τα οποία άγγιζε μόνο με γάντια, ενώ τους επέβαλε να αλλάζουν ρούχα και παπούτσια στην είσοδο. Μετά από αρκετό διάστημα η κατάσταση έφτασε σε τέτοιο σημείο που αφιέρωνε στα πλυσίματα πάνω από 6 ώρες τη μέρα και ξόδευε πολλά χρήματα σε απορρυπαντικά και χλωρίνες.
Όταν με επισκέφθηκε δε μπορούσε καν να προφέρει τη λέξη AIDS. Είχε ήδη πάει σε ψυχιάτρους και λάμβανε πολλά φάρμακα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Αρχίσαμε την παρέμβαση αμέσως. Σιγά σιγά άρχισε να ξεπερνά τις ιδεοληψίες της και να νιώθει καλύτερα. Κάποιες φορές γινόταν καταθλιπτική αλλά μπορούσαμε να βρούμε τρόπους να το χειριστούμε και αυτό. Κατάφερε να ελέγξει καλά αυτό που την ταλαιπωρούσε και να νιώθει πιο άνετη μέσα στη μέρα. Από φόβο υποτροπής εξακολουθεί από μόνη της να παίρνει ένα φάρμακο σε μικρή δόση και πλέον η ζωή της έχει αλλάξει.
Τελευταία ιστορία είναι του Χρήστου (ψευδώνυμο). Ο Χρήστος βρισκόταν ήδη σε φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία άλλου τύπου (όχι Συμπεριφοριστική) για ΙΨΔ με προβλήματα ιδεοληψιών για τον καρκίνο και ιδεοληψιών ζήλειας για την κοπέλα του δίχως σημαντικά αποτελέσματα. Με επισκέφθηκε το 2014.
Μια μέρα, ένας φίλος του είπε μην έχει σεξουαλικές επαφές μαζί με την κοπέλα του χωρίς προφύλαξη εφόσον δεν την εμπιστεύεται μην κολλήσει AIDS. Τότε ο Χρήστος θυμήθηκε ότι σε κάποιες άλλες σεξουαλικές περιπτύξεις μπορεί να κόλλησε AIDS. Κυρίως είχε φοβηθεί το στοματικό σεξ.
Ο Χρήστος έψαχνε διαρκώς στο internetγια το AIDSκαι για τα σημάδια απιστίας σε μια σχέση. Άρχισε να ρωτά σε Γραμμές Ενημέρωσης για το AIDSκαι σε γιατρούς την πιθανότητα αυτή. Το συζητούσε με τους γονείς του και τον καθησύχαζαν πως όλα είναι στο μυαλό του. Ωστόσο, το μυαλό του Χρήστου όλη μέρα ήταν απασχολημένο με φόβους: Για τον καρκίνο, για τη ζήλεια, για το AIDS, τις ηπατίτιδες. Είχε γίνει καταθλιπτικός και άρχισε να αποφεύγει το σεξ και την κοπέλα του, αλλά δε χώρισαν τελικά καθώς εκείνη ήθελε να τον στηρίξει σε όλο αυτό που περνούσε και τον θεωρούσε καλό άνθρωπο με «κολλήματα» και φοβίες που όταν τα ξεπεράσει όλα θα ήταν καλά μεταξύ τους, όπως στις αρχές της σχέσης τους.
Ξεκινήσαμε να αντιμετωπίζουμε αρχικά την κατάθλιψη του Χρήστου με Συμπεριφοριστικές τεχνικές. Παράλληλα, του εξήγησα τι είναι η ΙΨΔ και πως οι ιδεοληψίες του προκύπτουν και πως διατηρούνται παρά τις ενέργειές του να τις διώξει. Ακολούθησε η αντιμετώπιση των ιδεοληψιών για τη ζήλεια που ήταν πιο γρήγορη και του έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσει την εφαρμογή της θεραπείας μας στην πράξη. Έπειτα, επικεντρωθήκαμε στις ιδεοληψίες του AIDSκαι τέλος στον καρκίνο που είχε ήδη αρχίσει ο φόβος του να μειώνεται σημαντικά ως απόρροια της θεραπείας των άλλων ιδεοληψιών. Το σημαντικό είναι πως ζει χωρίς φάρμακα πια εδώ και ένα χρόνο και ελέγχει μόνος του τους φόβους του χωρίς αυτοί να λαμβάνουν πλέον παθολογικές διαστάσεις.
Οι ανωτέρω ιστορίες θεραπείας μας δείχνουν ότι η ΙΨΔ είναι μια διαταραχή που ξεπερνιέται αρκεί κάποιος να έχει τη θέληση και τη δέσμευση να νικήσει τους φόβους του.
