Το πένθος είναι μια φυσιολογική ψυχολογική διεργασία που ακολουθεί μετά από την φυσική απώλεια κάποιου προσώπου λόγω θανάτου. Η χρησιμότητά του είναι μεγάλη καθώς βοηθά το άτομο να επεξεργαστεί τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες που είχε με το εκλιπόν άτομο και να οργανώσει τη ζωή του χωρίς την παρουσία του στο εξής. Επιμέρους συμπτώματα Πένθους μπορεί να παρουσιαστούν και σε άλλες περιπτώσεις συμβολικής απώλειας, όπως ο χωρισμός από μια σχέση, η απόλυση από μια δουλειά ή όταν κάποιος μαθαίνει ότι έχασε την υγεία του και πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το πένθος έχει κάποια στάδια τα οποία τα βιώνουν πολλοί –αλλά όχι όλοι και χωρίς αυτό να είναι παθολογικό- που έχασαν κάποιο αγαπημένο πρόσωπο ή βιώσαν κάποια συμβολική απώλεια.
Τέτοια στάδια είναι η Άρνηση, όπου το άτομο δεν μπορεί να αποδεχτεί ότι το αγαπημένο πρόσωπο πέθανε και συμπεριφέρεται σαν εκείνο να ζει . Για παράδειγμα, μια σύζυγος που βάζει στο τραπέζι φαγητό και για το πρόσωπο που έχει φύγει.
Άλλο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση, όπου το άτομο αποδέχεται μέρος της αλήθειας, δηλαδή ότι όντως κάποιος έφυγε για πάντα ή ότι όντως μπορεί να πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια. Για παράδειγμα, ο ασθενής που μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο και αμφισβητεί τη διάγνωση του γιατρού ψάχνοντας για άλλες ιατρικές γνώμες.
Ακόμη ένα στάδιο είναι η Κατάθλιψη. Το άτομο αποδέχεται ότι το αγαπημένο πρόσωπο έφυγε και τότε κλείνεται στον εαυτό του, κλαίει, καταναλώνει ουσίες, αρνείται να προσαρμόσει τη ζωή του στα νέα δεδομένα και αποσύρεται από πράγματα που έκανε.
Σε ένα άλλο στάδιο υπάρχει ο Θυμός. Το άτομο τα βάζει με τους γιατρούς που υποτίθεται οτι δεν έκαναν σωστούς χειρισμούς, έχει ξεσπάσματα θυμού, βίας και κατάχρηση ουσιών.
Το τελευταίο στάδιο είναι της Συμφιλίωσης με την Πραγματικότητα. Το άτομο πλέον συνειδητοποιεί την απώλεια και προσαρμόζει τη ζωή του στα νέα δεδομένα.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι εικόνες του εκλιπόντος μπροστά του ή ακούσματα της φωνής του, εφιάλτες, όνειρα με τον εκλιπόντα πρωταγωνιστή αλλά και ψυχοσωματικές εκδηλώσεις άγχους και θλίψης.
Το επίμονο πένθος είναι καταστροφικότερο της απώλειας!
Το άτομο μπορεί να βυθιστεί στην κατάθλιψη, ενώ χρειάζεται να παραμείνει στην επιφάνεια για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Μπορεί να λάβει καταστροφικές αποφάσεις. Η ζωή του μπορεί να κολλήσει στη στιγμή της απώλειας και να μην προχωρά επιφέροντας προβλήματα στην οικογένεια του, στα παιδιά του, στην εργασία του στην ζωή του γενικά.
Ένας ασθενής μπορεί να αρνηθεί θεραπεία επειδή δεν έχει επεξεργαστεί το πένθος της απώλειας της υγείας του, ενώ γονείς μπορεί να χωρίσουν ή να παραμελήσουν τα εν ζωή παιδιά τους επειδή κάποιο παιδί τους πέθανε. Μια ηλικιωμένη χήρα μπορεί να βυθιστεί σε κατάθλιψη και να αυξήσει τον κίνδυνο να αρρωστήσει και η ίδια. Μια κοπέλα που χώρισε μπορεί να λάβει πάνω στο θυμό της ή την κατάθλιψή της άσχημες αποφάσεις για τη ζωή της.
Η Συμπεριφοριστική Ψυχολογική Παρέμβαση για το πένθος χρησιμοποιεί ένα σύνολο μεθόδων για να βοηθήσει πολύ αποτελεσματικά το άτομο να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί την απώλεια που του συνέβη. Θα μάθει πώς να ξαναφτιάξει τη ζωή του και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Το άλυτο επίμονο πένθος είναι σοβαρή κατάσταση και χρειάζεται ψυχολογική βοήθεια.
