Ο φόβος της τρέλας και η Αντιμετώπιση του
Περίπου 250.000 Έλληνες όλων των ηλικιών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής. Σε πολλές περιπτώσεις η διαταραχή αυτή ξεκινά με έναν οξύ τρόπο και το άτομο καταβάλλεται από πολύ μεγάλο άγχος και πανικό μήπως κάνει κακό στους άλλους ή τον εαυτό του. Ο ασθενής εκείνη την ώρα φοβάται ότι θα καταληφθεί από μια παρόρμηση που δεν θα μπορεί να ελέγξει και χωρίς να το θέλει θα σκοτώσει κάποιον άνθρωπο. Περισσότερο φοβάται μην σκοτώσει τα αγαπημένα του πρόσωπα, δηλαδή τον/την σύζυγο, τα παιδιά του, τους γονείς του, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ο φόβος γενικεύεται και σε άλλους ανθρώπους στο περιβάλλον του, όπως συνάδελφοι, γείτονες κ.α. Σε άλλες περιπτώσεις ο πάσχοντας με ΙΨΔ φοβάται μην επιχειρήσει αυτοκτονία (πχ. μην πέσει από το μπαλκόνι, μην μαχαιρωθεί ο ίδιος κλπ) ενώ δεν το θέλει.
Οι επίμονες αυτές σκέψεις, που ονομάζονται επιστημονικά Ιδεοληψίες, μπορεί να πυροδοτούνται από ερεθίσματα που θα μπορούσαν να γίνουν αντικείμενα με τα οποία θα χτυπούσαν κάποιον, όπως μαχαίρι, ψαλίδι, σύρμα, τασάκια, πέτρα κλπ. Πιο συχνό είναι να φοβούνται ότι θα μαχαιρώσουν κάποιον, καθώς στο μαχαίρι είναι πιο εύκολο να έχουν πρόσβαση ή να πνίξουν κάποιον με τα χέρια τους. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να φοβούνται πως θα σπρώξουν κάποιον στις σκάλες για να τον ρίξουν κάτω να τραυματιστεί, να κλωτσήσουν κάποιον ή να βρίσουν κάποιον, να βλασφημήσουν μπροστά σε μια εικόνα ή να κάνουν κάποια σεξουαλικά απρεπή χειρονομία, όπως δημόσιος αυνανισμός κλπ..
Προσπαθώντας να καταλάβουν τι τους συμβαίνει, καθώς δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί το μυαλό τους κολλά σε πράγματα που δε θέλουν να πραγματοποιήσουν, οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι χάνουν τα λογικά τους και τρελαίνονται. Αρχίζουν και φοβούνται τη Ψύχωση, τη Σχιζοφρένεια και μπαίνουν διαρκώς σε μια επίμονη αμφιβολία μήπως πραγματοποιήσουν κάποιο έγκλημα σαν αυτά που έχουν ακούσει στις ειδήσεις στην τηλεόραση και κάνουν και εκείνοι το ίδιο. Έτσι αποφεύγουν ερεθίσματα που σχετίζονται με τη Σχιζοφρένεια, όπως ταινίες που δείχνουν τέτοιους ανθρώπους ή σκηνές γενικότερα που δείχνουν μαχαιρώματα και δολοφονίες. Είναι πολύ συνηθισμένο να προσπαθούν να βρουν πληροφορίες για όλα αυτά στο internetκαι έτσι να μπερδεύονται περισσότερο.
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή είναι διαφορετική από τη Σχιζοφρένεια.
Ωστόσο, απλά και μόνο η γνώση και ο καθησυχασμός αυτός δεν αρκεί για την οριστική θεραπεία του προβλήματος. Αυτό το γνωρίζουμε καθώς η φύση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής, που είναι η επίμονη αμφιβολία «μήπως σκοτώσω κάποιον», «μήπως μαχαιρώσω», «μήπως τρελαθώ και καταλήξω να παίρνω ψυχοφάρμακα και είμαι κλεισμένος στο ψυχιατρείο», «μήπως επιχειρήσω να αυτοκτονήσω ενώ δεν το θέλω», δεν καταπραΰνεται απλά με μία καθησυχαστική δήλωση ότι δεν κινδυνεύεις από αυτό. Αυτοί οι καθησυχασμοί προσφέρουν μόνο μια προσωρινή ανακούφιση που διαρκεί λίγο και μετά οι φόβοι ξανάρχονται. Γι’ αυτό είναι συνηθισμένο οι ασθενείς να πηγαίνουν διαρκώς στο γιατρό τους και να τον ρωτάνε συνέχεια τα ίδια πράγματα. Εκείνος να τους καθησυχάζει και έπειτα εκείνοι να ηρεμούν για λίγο και μετά πάλι να φοβούνται και να ζουν μέσα στο πανικό.
Ασχολούμαι με το πρόβλημα αυτό πολλά χρόνια, έχω δει πολλούς ανθρώπους να υποφέρουν από τους φόβους αυτούς, ιδίως από το φόβο της τρέλας και του εγκλήματος, και έχω ακούσει πολλάκις το εξής σενάριο:
Φοβούνται μήπως κάνουν κακό, πάνε στο γιατρό και του το λένε, ο γιατρός τους λέει ότι δεν κινδυνεύουν να κάνουν έγκλημα και ότι δεν είναι σχιζοφρενείς, τους δίνει φάρμακα (και όσο περνούν τα χρόνια ακόμα περισσότερα φάρμακα), εκείνοι βγαίνουν από το ιατρείο ανακουφισμένοι λίγο, όμως, η ανακούφιση αυτή διαρκεί από λίγα λεπτά μέχρι λίγες μέρες. Μετά ξαναπάνε στο γιατρό και τον ξαναρωτάνε σχεδόν τα ίδια πάλι, δηλαδή τον ρωτάνε μια καινούργια Ιδεοληψία επιθετικότητας και εγκλήματος ή αυτοκτονίας που είχαν, εκείνος τους καθησυχάζει ξανά, εκείνοι ανακουφίζονται για λίγο διάστημα μερικών λεπτών ή ημερών και μετά ξανά πάλι τα ίδια. Και αυτό το μοτίβο επαναλαμβάνεται για μεγάλο διάστημα, συχνά για χρόνια, με περιόδους υφέσεων και εξάρσεων.
Έτσι ο ασθενής καταλήγει απογοητευμένος πιστεύοντας ότι έχει ένα χρόνιο πρόβλημα από το οποίο δεν μπορεί να απαλλαγεί και μολονότι ο γιατρός του υποσχέθηκε ότι με τα φάρμακα θα του περάσει, εκείνος βλέπει οτι περνάνε τα χρόνια και τη μια νιώθει καλύτερα, την άλλη χειρότερα, ενώ τα φάρμακα τα διακόπτει και υποτροπιάζει και διαρκώς αναπαράγεται το ίδιο έργο στη ζωή του.
Εδώ χρειάζεται να πληροφορήσω τον άνθρωπο με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή ότι ένας πεπειραμένος ψυχολόγος στην αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής μπορεί να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τους φόβους του, να σταματήσει να φοβάται την τρέλα και τα εγκλήματα και να αρχίσει να ζει πάλι φυσιολογικά. Η καλή συνεργασία με ένα τέτοιο ειδικό που χρησιμοποιεί Συμπεριφοριστικές Τεχνικές για την αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής μπορεί να τον βοηθήσει να μάθει τι να κάνει και τι να εφαρμόσει για να ξεπεράσει τους φόβους του. Ανεξάρτητα πόσο καιρό υποφέρει, από λίγες μέρες έως χρόνια, μπορεί να βοηθηθεί.
Η Ψυχολογική Αντιμετώπιση του φόβου της τρέλας και της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής βασίζεται στις Συμπεριφοριστικές Τεχνικές και είναι αποτελεσματική λύση για το πρόβλημα αυτό.
