Πρώτο Άτομο με Κοινωνική Φοβία:
«Αποφεύγω να μιλάω δημοσίως και να κάνω παρουσιάσεις μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Φοβάμαι ότι θα με σχολιάσουν αρνητικά και θα γελάσουν μαζί μου».
Δεύτερο Άτομο με Κοινωνική Φοβία:
«Κοκκινίζω και έχω τρέμουλο όταν βρίσκομαι σε παρέες, όταν μιλάω σε αγνώστους και όταν βρίσκομαι σε κοινωνικές καταστάσεις με την παρουσία πολλών ανθρώπων. Νομίζω πως θα με κρίνουν αρνητικά, θα με προσβάλουν και θα με ταπεινώσουν. Θα με θεωρήσουν βλάκα. Τις περιπτώσεις αυτές ή τις αποφεύγω εντελώς ή τις κάνω με πανικό».
Τρίτη Περίπτωση Κοινωνικής Φοβίας:
« Δε κοιτώ ποτέ τον συνομιλητή μου στα μάτια. Σκύβω το κεφάλι και σε μέρη με κόσμο προσπαθώ να περνώ απαρατήρητη. Αποφεύγω να περπατώ σε πολυσύχναστους δρόμους, επειδή σκέφτομαι ότι με κρίνουν αρνητικά. Φοράω μακριές φούστες να μη με προσέχουν και καλύπτω με τα μαλλιά το πρόσωπο μου ώστε να μη προσέξουν ότι κοκκινίζω. Δε παραγγέλνω καφέ γιατί μου προκαλεί τρέμουλο και πίνω νερό όταν οι άλλοι δε κοιτούν, για να μη παρατηρήσουν πως τρέμω. Αποφεύγω να παραγγείλω φαγητό στα Goody’s ενώ το να φωνάξω από μακρυά το σερβιτόρο μου είναι εφιάλτης. Φυσικά, δεν τρώω ποτέ μπροστά σε άλλους. Δε ζητώ ποτέ αλλαγή μιας ελαττωματικής μπλούζας που πήρα από φόβο μη με σχολιάσουν αρνητικά ή χάσω τα λόγια μου. Στην τάξη στο σχολείο καθόμουν στο τελευταίο θρανίο, κρυβόμενη πίσω από τους άλλους για να μη με σηκώσουν στον πίνακα και γελάσουν μαζί μου. Δεν έκανα φίλους και σχέσεις με αγόρια. Νιώθω τόσο δειλή και ντροπαλή. Δε μπορώ να διεκδικήσω το δίκιο μου και τα βάζω μέσα μου όλα. Έχω πάντα το φόβο ότι οι άλλοι με κρίνουν αρνητικά και με σχολιάζουν με τα πιο υποτιμητικά λόγια».
Αν έχετε τέτοια συμπτώματα, όπως οι άνθρωποι πιο πάνω, τότε πιθανότατα έχετε Κοινωνική Φοβία (Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή). Οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία έχουν ένα διαρκές άγχος και έναν επίμονο φόβο ότι βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής και οι άλλοι τους κρίνουν αρνητικά. Αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις όπου υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι ή μέρη με κόσμο από φόβο ότι τους κρίνουν αρνητικά για τον τρόπο που μιλούν, αυτά που λένε, τη γνώμη τους δηλαδή, θεωρώντας ότι οι άλλοι θα πουν ότι λένε ανοησίες. Φοβούνται ότι κρίνεται αρνητικά ο τρόπος που περπατάνε, το ντύσιμό τους ή το χτένισμά τους. Στις παρέες παραμένουν σιωπηλοί, μιλούν λίγο, δε κάνουν εύκολα πλάκα, δε γελούν εύκολα, δείχνουν πολύ σοβαροί ή σφιγμένοι και δίνουν την εικόνα δειλού, συνεσταλμένου και ντροπαλού ατόμου. Αποφεύγουν να κάνουν παρουσιάσεις εργασιών και να μιλούν δημοσίως. Στο σχολείο το να σηκωθούν μπροστά σε όλους να πουν ένα ποίημα σε μια γιορτή ή να πουν μάθημα ή να λύσουν άσκηση στον πίνακα τους προκαλεί πανικό. Προτιμούν τα τελευταία θρανία. Γενικά οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία χτίζουν τη ζωή τους γύρω από το να περνούν απαρατήρητοι.
Ο φόβος της αρνητικής κοινωνικής κριτικής μπορεί να τους προκαλεί κρίσεις πανικού με συμπτώματα ταχυπαλμίας, εφίδρωσης, ζάλης, πνιγμονής, μουδιάσματος άκρων , δυσκολίας να αναπνεύσει, κρύου στα άκρα, βάρος στο στήθος, θωλή όραση, σύγχυση, αίσθημα μη πραγματικού, ξηροστομία, ναυτία, κόμπο στο στομάχι, τρέμουλο, που ερμηνεύονται ως καρδιακό επεισόδιο, εγκεφαλικό, τρέλα ή λιποθυμία από το άτομο. Ωστόσο, τα πιο ενδεικτικά συμπτώματα κοινωνικής φοβίας είναι το κοκκίνισμα, το τρέμουλο και η εφίδρωση. Αυτά τους προκαλούν τη μεγαλύτερη στενοχώρια και αγωνία μη τα παρατηρήσει κάποιος και τους κρίνει αρνητικά.
Οι ίδιοι το αντιλαμβάνονται σα ντροπαλότητα ή δειλία. Ωστόσο, πρόκειται για μια διαταραχή παθολογικού άγχους που χρειάζεται θεραπεία. Μπορεί να παρουσιαστεί σε ανθρώπους που πάντα ήταν ντροπαλοί στη ζωή τους από παιδιά αλλά και σε ανθρώπους κοινωνικούς εξαιτίας μιας αρνητικής εμπειρίας κοινωνικής κριτικής που τους συγκλόνισε πολύ. Είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν συγγενείς με κοινωνική φοβία. Η ανατροφή και οι εμπειρίες κατά την ανάπτυξη παίζουν ρόλο. Η συχνότητα της διαταραχής είναι μεγάλη και ταλαιπωρεί πάνω από 200000 ανθρώπους. Η έναρξή της είναι στην παιδική ηλικία συνήθως ή την εφηβεία και την πρώτη νεότητα αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν εμφανίζεται και σε άλλες ηλικίες.
Η επίπτωση στη ζωή του ατόμου από την Κοινωνική Φοβία είναι μεγάλη. Οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία δε διεκδικούν τα δικαιώματά τους, δεν υπερασπίζονται τον εαυτό τους και τη γνώμη τους και είναι υποχωρητικοί. Κρύβονται εκεί που πρέπει να βγουν μπροστά, όπως σημείωσε ένας παλιός θεραπευόμενος που είχα. Αποφεύγουν να κάνουν παρέες, φιλίες έχουν λίγες, ντρέπονται να φλερτάρουν και να κάνουν σχέση ή γίνονται πολύ εξαρτητικοί σε μια σχέση από ένα δυνατότερο σύντροφο και μπορεί να εγκλωβιστούν σε κακές σχέσεις από τις οποίες φοβούνται να χωρίσουν για να μη μείνουν μόνοι και δε μπορούν να βρουν άλλον/η σύντροφο αφού ντρέπονται να φλερτάρουν ή νομίζουν πως κάθε νέος σύντροφος θα τους κρίνει αρνητικά. Στη δουλειά τους δε μπορούν να ανελιχθούν και να αξιοποιήσουν όλα τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Αποφεύγουν να μιλούν δημοσίως και να κάνουν παρουσιάσεις και αυτό μπορεί να τους στοιχίσει σε μια δουλειά ή στην ακαδημαϊκή τους επίδοση.
Οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη ή να εξαρτηθούν από το ποτό. Έτσι η κοινωνική φοβία έχει συνοσηρότητα με τη διαταραχή πανικού, την κατάθλιψη και την προβληματική χρήση αλκοόλ αλλά και με άλλες διαταραχές. Γενικά όσο μένει αθεράπευτη τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται και οδηγεί σε πτώση της ποιότητας ζωής του ατόμου και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης περισσότερων ψυχολογικών προβλημάτων.
Η Συμπεριφοριστική Ψυχολογική Παρέμβαση στην αντιμετώπιση της Κοινωνικής Φοβίας αποφέρει ριζικά αποτελέσματα. Η αποτελεσματικότητά της αγγίζει το 70% – 80% δηλαδή 7 με 8 θεραπευόμενοι στους 10 ξεπερνούν το πρόβλημά τους. Μαθαίνουν τεχνικές ώστε να αντιμετωπίζουν τις σκέψεις τους αναφορικά με την αρνητική κριτική, να ελέγχουν τον πανικό και το άγχος τους, να γίνουν διεκδικητικοί, να εκφράζουν χωρίς φόβο τη δυσαρέσκειά τους και να μην αποφεύγουν όσα τους φοβίζουν. Γίνονται θεραπευτές του εαυτού τους. Η ζωή τους αλλάζει και μαζί η συνολική διάθεση και συμπεριφορά τους. Αποκτούν αυτοπεποίθηση, αποβάλλουν την υποχωρητικότητα και δημιουργούν καλή εικόνα για τον εαυτό τους. Γεμίζουν με θάρρος και κερδίζουν όσα η κοινωνική φοβία τους στέρησε, όπως καλύτερους βαθμούς στο σχολείο ή τη σχολή που φοιτούν, περισσότερους φίλους, πιο ισότιμες σχέσεις με τους φίλους ή τους συναδέλφους τους, ερωτικές σχέσεις και καλύτερες επιδόσεις στη δουλειά τους.
Η ψυχολογική αντιμετώπιση του προβλήματος διαρκεί τις πιο πολλές φορές 10-15 συνεδρίες. Το οικονομικό της κόστος είναι μικρό μπροστά στο κόστος που η μη αντιμετώπιση της κοινωνικής φοβίας έχει στη ζωή τους και σε όσα ξοδεύουν επί χρόνια πληρώνοντας ψυχοφάρμακα που και πάλι δε λύνουν ριζικά το πρόβλημα της φοβίας τους απλά τους κάνουν την καθημερινότητα λίγο πιο υποφερτή.